खेड : पालगड (ता. दापोली) गावाजवळ म्हणजेच दापोली आणि खेड तालुक्यांच्या सीमेवर रामगड नावाच्या एका किल्ल्याचा शोध दुर्ग अभ्यासक संदीप परांजपे आणि डेक्कन महाविद्यालयाचे पुरातत्त्व अभ्यासक डॉ. सचिन जोशी यांनी लावला आहे. त्याचे ऐतिहासिक संदर्भ आणि वास्तू रचनेतील शास्त्रीय पुराव्यांवर आधारित प्राथमिक अहवाल प्रसिद्ध केला आहे.
पालगडच्या पूर्वेस समुद्रसपाटीपासून अंदाजे ३९० मीटर (१२८० फूट) उंचीवर छोटेखानी किल्ला आहे. स्थानिकांना त्याची माहिती नाही. नव्याने शोधलेल्या रामगड किल्ल्यामुळे ऐतिहासिक वारशाला पुन्हा चालना मिळणार आहे. रामगड हा पालगडचा जोडकिल्ला असून, आजवर या किल्ल्याची स्थान निश्चिती झालेली नव्हती. महाराष्ट्रात रामगड नावाचे दोन किल्ले आहेत. यातील पहिला रामगड हा किल्ला सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील देवगड तालुक्यात, तर दुसरा रामगड हा रत्नागिरी जिल्ह्यातील खेड तालुक्यात आहे. या किल्ल्याची बांधणी कोणत्या काळात झाली, याविषयी आजतागायत कोणालाच माहिती नाही. मात्र, पालगडबरोबरच हा किल्लादेखील बांधला गेला असावा, असा कयास आहे.
दोन्ही किल्ल्यांच्या बांधणीत अनेक समान दिसतात. किल्ल्याचा उल्लेख असलेली दोन-तीन कागदपत्रे उपलब्ध असून, त्यातील पहिली नोंद १७२८ मधील यादीत आहे. ही यादी ऐतिहासिक संग्रहांमध्ये प्रसिद्ध झालेली आहे. त्यात सरखेल कान्होजी आंग्रे यांच्या ताब्यात असलेल्या किल्ल्यांचा समावेश आहे. त्यात रामगडचा उल्लेख पालगडबरोबर झालेला असून, तो रामदुर्ग असा येतो. पुढील दोन्ही पत्रे पेशवे दप्तरातील असून, ती अनुक्रमे १७४५ आणि १८१८ मधील आहेत. यातील पहिले पत्र कोणी कोणास पाठवले याचा उल्लेख प्रस्तुत खंडातील प्रसिद्ध लेखात नाही. मात्र, रत्नागिरीमधील रामगड सिद्दीच्या ताब्यात असावा आणि तो सिद्दीवरील मोहिमेत परिसरातील रसाळगडबरोबर पेशव्यांच्या ताब्यात आला असावा, असे पत्रावरून समजते.
हे पत्र मार्च १८१८ मधील असून, इंग्रजी फौजा पालगड व रामगड येथे पहाटेपासून तोफांचा मारा करत असून, किल्ल्यावर लागलेली आग खूप दुरून दिसत असल्याचे त्यात म्हटले आहे. हे पत्र धोंडो विश्वनाथाने निळोपंत पुरंदर यांना पाठवले आहे. त्या पत्रावरून रामगड व पालगड हे दोन्ही किल्ले एकमेकांच्या जवळ असल्याचे दिसून येते. पालगड आणि रामगड किल्ल्याभोवती एकूण पाच माच्या असून, रामगड माची किल्ल्याच्या पश्चिमेस असून सध्या ती राणी माची या नावाने ओळखली जाते. किल्ल्याच्या उपग्रहाद्वारे घेतलेल्या छायाचित्रावरून पालगडच्या पश्चिमेकडे एक उंचवटा असून, त्यावर बांधकामाचे अवशेष दिसून येतात.
काय आढळते किल्ल्यावर
* आकाराने छोट्या माथ्यावर बांधकाम
* किल्ल्याचा दरवाजा त्याचे २ संरक्षक बुरुज
* चहू बाजूस रुंद तटबंदी, तटबंदीतील ४ बुरुज
* किल्ल्याच्या आतील बाजूस एक सुटा बुरुज
* ६-७ इमारती काही थडगी, भांड्यांचे तुकडे
* तटबंदी व दरवाजा पूर्णपणे उद्ध्वस्त झालेत.
ऐतिहासिक दस्तावेजांतील काही नोंदींच्या आधारे महिन्याभरापूर्वी रामगडाचे सर्वेक्षण केले. गावकऱ्यांशी झालेल्या चर्चेत त्यांना काहीच माहिती नसल्याचे आढळले. त्यांनी वेगळाच गड दाखवला. अजून खोलात जाऊन संदर्भ तपासून आणि प्रत्यक्ष पाहणीतून शास्त्रीय पुरावे हाती लागले. त्याआधारे रामगड हा दुर्ग असल्याचे स्पष्ट झाले.
- डॉ. संदीप परांजपे, दुर्ग अभ्यासक
शहर
महाराष्ट्र
- Santosh Deshmukh Case: धाराशिवच्या कळंबमध्ये कुजलेल्या अवस्थेत सापडला होता महिलेचा मृतदेह, बीड कनेक्शन आलं समोर
- Latur Crime : शिक्षकच बनला भक्षक! ३ महिन्यांपासून मुलांवर अनैसर्गिक अत्याचार
- Mumbai : निसर्ग उन्नत मार्गावर पर्यटकांची झुंबड, सर्व स्लॉट हाऊसफुल्ल
- Maharashtra Weather Update : हवामान खात्याकडून 'या' भागात गारपीटचा येलो अलर्ट, अवकाळीचे ढग कायम
गुन्हा
- Mumbai Crime : खळबळजनक! मुंबईत ३८ दिवसांच्या बाळाची विक्री करण्यासाठी चोरी? पोलिसांनी असा उधळला चोरट्यांचा डाव
- Pune : शनिवार पेठेतून दुचाकी चोरणारा गजाआड, चोरट्याकडून दुचाकी चोरीसह घरफोडीचे गुन्हे उघड
- Pune Crime : टोळक्याकडून निवृत्त पोलीस अधिकाऱ्याला मारहाण; तलवारी उगारुन घरातील साहित्याची तोडफोड
- Ghatkoper Crime : नकोशी! पाळण्याच्या दोरीनेच ४ महिन्याच्या लेकीचा बापाने जीव घेतला, घाटकोपर हादरलं
राजकीय
- Maharashtra Politics : शिंदेंची शिवसेना चौकशीच्या फेऱ्यात, हेलिकॉप्टरने AB फॉर्म पाठवणं अंगलट!
- Maharashtra Politics : विधानसभेपूर्वी मुंबईत काँग्रेसला मोठा धक्का, रवी राजा यांनी भाजपमध्ये केला प्रवेश
- Maharashtra Politics : किशोर जोरगेवार यांचा अखेर भाजपामध्ये प्रवेश, विरोध करणाऱ्या सुधीर मुनगंटीवार यांनीच केलं स्वागत
- Maharashtra Politics : मुंबई, नांदेडनंतर पुण्यात ठाकरे गटात नाराजी; इच्छुक बंडखोरीच्या तयारीत
इतर
- Aastad Kale : 'राजन नावाचे क्रिमिनल आहेतच की', मुलाचं नाव जहांगीर ठेवल्यामुळे चिन्मय मांडलेकरच्या ट्रोलिंगवर आस्ताद काळेचं स्पष्ट मत
- Ashok Saraf : नाट्य परिषदेचा जीवनगौरव पुरस्कार अभिनेते अशोक सराफ व रोहिणी हटंगडी यांना जाहीर
- Neena Gupta Interview : 'पैशांसाठी मी तशा भूमिका केल्या, देवाकडे प्रार्थना करायची की...' अभिनेत्रीने स्ट्रगलच्या दिवसांतील मांडली व्यथा
- Munawar Faruqui : 'बिग बॉस १७' विनर मुनव्वर फारुकीची प्रकृती बिघडली, रुग्णालयात उपचार सुरू; नेमकं काय झालं?
मनोरंजन
- Anant Ambani Wedding Budget : काय सांगता? अंबानींच्या एका लग्नाच्या बजेटमध्ये पाच सेलिब्रिटींचं लग्न; अनुष्का,दीपिका, प्रियंकाही पडल्या मागे
- बिग बॉस’ फेम अब्दु रोजिकने उरकला १९ वर्षीय अमीराशी साखरपुडा; आनंदाची बातमी देत शेअर केले खास फोटो
- राजकुमार रावच्या ‘श्रीकांत’ची जबरदस्त सुरुवात, कोण आहे ५०० कोटींची कंपनी उभारणारा नेत्रहीन उद्योजक? जाणून घ्या
- ‘महाराष्ट्राची हास्यजत्रा’पेक्षा निलेश साबळेच्या नव्या कार्यक्रमाला प्रेक्षकांच्या चांगला प्रतिसाद, टीआरपीच्या यादीत ‘या’ स्थानावर
विडियो गॅलेरी


















देश विदेश
- Supreme Court : 'स्तन पकडणे बलात्कार नाही...', हायकोर्टाच्या या निर्णायावर सुप्रीम कोर्टाचे ताशेरे
- CM Chandrababu Naidu : ‘तिरुपती मंदिरात फक्त हिंदूंनीच काम करावं’, मुख्यमंत्री चंद्राबाबू नायडू यांचं मोठं विधान
- Bill Gates : “भारत अपेक्षेपेक्षा जास्त वेगाने विकसित होतोय”, बिल गेट्स यांच्याकडून कौतुक; म्हणाले, “नवनिर्मितीचं केंद्र…”
- Vasanthy Cheruveetil : कुठल्याही प्रशिक्षणाशिवाय ५९ वर्षीय भारतीय महिलेने सर केलं एव्हरेस्ट, यूट्युबवरून घेतलेले धडे; पुढचं लक्ष्यही ठरवलं