खेड : पालगड (ता. दापोली) गावाजवळ म्हणजेच दापोली आणि खेड तालुक्यांच्या सीमेवर रामगड नावाच्या एका किल्ल्याचा शोध दुर्ग अभ्यासक संदीप परांजपे आणि डेक्कन महाविद्यालयाचे पुरातत्त्व अभ्यासक डॉ. सचिन जोशी यांनी लावला आहे. त्याचे ऐतिहासिक संदर्भ आणि वास्तू रचनेतील शास्त्रीय पुराव्यांवर आधारित प्राथमिक अहवाल प्रसिद्ध केला आहे.
पालगडच्या पूर्वेस समुद्रसपाटीपासून अंदाजे ३९० मीटर (१२८० फूट) उंचीवर छोटेखानी किल्ला आहे. स्थानिकांना त्याची माहिती नाही. नव्याने शोधलेल्या रामगड किल्ल्यामुळे ऐतिहासिक वारशाला पुन्हा चालना मिळणार आहे. रामगड हा पालगडचा जोडकिल्ला असून, आजवर या किल्ल्याची स्थान निश्चिती झालेली नव्हती. महाराष्ट्रात रामगड नावाचे दोन किल्ले आहेत. यातील पहिला रामगड हा किल्ला सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील देवगड तालुक्यात, तर दुसरा रामगड हा रत्नागिरी जिल्ह्यातील खेड तालुक्यात आहे. या किल्ल्याची बांधणी कोणत्या काळात झाली, याविषयी आजतागायत कोणालाच माहिती नाही. मात्र, पालगडबरोबरच हा किल्लादेखील बांधला गेला असावा, असा कयास आहे.
दोन्ही किल्ल्यांच्या बांधणीत अनेक समान दिसतात. किल्ल्याचा उल्लेख असलेली दोन-तीन कागदपत्रे उपलब्ध असून, त्यातील पहिली नोंद १७२८ मधील यादीत आहे. ही यादी ऐतिहासिक संग्रहांमध्ये प्रसिद्ध झालेली आहे. त्यात सरखेल कान्होजी आंग्रे यांच्या ताब्यात असलेल्या किल्ल्यांचा समावेश आहे. त्यात रामगडचा उल्लेख पालगडबरोबर झालेला असून, तो रामदुर्ग असा येतो. पुढील दोन्ही पत्रे पेशवे दप्तरातील असून, ती अनुक्रमे १७४५ आणि १८१८ मधील आहेत. यातील पहिले पत्र कोणी कोणास पाठवले याचा उल्लेख प्रस्तुत खंडातील प्रसिद्ध लेखात नाही. मात्र, रत्नागिरीमधील रामगड सिद्दीच्या ताब्यात असावा आणि तो सिद्दीवरील मोहिमेत परिसरातील रसाळगडबरोबर पेशव्यांच्या ताब्यात आला असावा, असे पत्रावरून समजते.
हे पत्र मार्च १८१८ मधील असून, इंग्रजी फौजा पालगड व रामगड येथे पहाटेपासून तोफांचा मारा करत असून, किल्ल्यावर लागलेली आग खूप दुरून दिसत असल्याचे त्यात म्हटले आहे. हे पत्र धोंडो विश्वनाथाने निळोपंत पुरंदर यांना पाठवले आहे. त्या पत्रावरून रामगड व पालगड हे दोन्ही किल्ले एकमेकांच्या जवळ असल्याचे दिसून येते. पालगड आणि रामगड किल्ल्याभोवती एकूण पाच माच्या असून, रामगड माची किल्ल्याच्या पश्चिमेस असून सध्या ती राणी माची या नावाने ओळखली जाते. किल्ल्याच्या उपग्रहाद्वारे घेतलेल्या छायाचित्रावरून पालगडच्या पश्चिमेकडे एक उंचवटा असून, त्यावर बांधकामाचे अवशेष दिसून येतात.
काय आढळते किल्ल्यावर
* आकाराने छोट्या माथ्यावर बांधकाम
* किल्ल्याचा दरवाजा त्याचे २ संरक्षक बुरुज
* चहू बाजूस रुंद तटबंदी, तटबंदीतील ४ बुरुज
* किल्ल्याच्या आतील बाजूस एक सुटा बुरुज
* ६-७ इमारती काही थडगी, भांड्यांचे तुकडे
* तटबंदी व दरवाजा पूर्णपणे उद्ध्वस्त झालेत.
ऐतिहासिक दस्तावेजांतील काही नोंदींच्या आधारे महिन्याभरापूर्वी रामगडाचे सर्वेक्षण केले. गावकऱ्यांशी झालेल्या चर्चेत त्यांना काहीच माहिती नसल्याचे आढळले. त्यांनी वेगळाच गड दाखवला. अजून खोलात जाऊन संदर्भ तपासून आणि प्रत्यक्ष पाहणीतून शास्त्रीय पुरावे हाती लागले. त्याआधारे रामगड हा दुर्ग असल्याचे स्पष्ट झाले.
- डॉ. संदीप परांजपे, दुर्ग अभ्यासक
शहर
- Pune Crime : पुणे हादरलं! वारज्यात घरात घुसून महिलेवर लैंगिक अत्याचार, शहरात संतापाची लाट
- Mumbai : मुंबईत मोठी दुर्घटना, चेंबूरमधील सिद्धार्थ कॉलनीत भीषण आग; एकाच कुटुंबातील ७ जणांचा मृत्यू
- Pune Crime : रोड रोमिओच्या त्रासाला कंटाळून १२ वर्षीय मुलीने संपवलं जीवन, पिंपरी चिंचवडमधील धक्कादायक घटना
- Pune Crime : बोपदेव घाट बलात्कार प्रकरण, संशयित आरोपींचे CCTV फुटेज समोर
महाराष्ट्र
- Latur Food Poisoning : खळबळजनक! लातूरमध्ये 30 ते 35 विद्यार्थिनींना जेवणातून विषबाधा; प्रशासनाची धावपळ
- Akola News : संतापजनक! निर्दयी बापाने 2 चिमुकल्या मुलींना नदीत फेकलं; मन सुन्न करणारी घटना, आरोपीला अटक
- Chandrapur School Bus Accident : विद्यार्थांना घेऊन जाणारी स्कूल बस उलटली, बसमध्ये होते ६० विद्यार्थी
- Beed News : बँक शाखा व्यवस्थापकास पाईपने मारहाण; घटनेनंतर बँक अधिकारी कर्मचाऱ्यांचा तहसीलवर मोर्चा
गुन्हा
- Pune Crime : बोपदेव घाट बलात्कार प्रकरण, संशयित आरोपींचे CCTV फुटेज समोर
- Pune Crime: पुणे पुन्हा हादरले! ५ वर्षांच्या चिमुकल्यावर अनैसर्गिक अत्याचार, कोंढव्यातील संतापजनक प्रकार
- Pune Crime : पुण्यात माणुसकीला काळिमा..! धावत्या स्कूल बसमध्ये २ अल्पवयीन मुलींवर लैंगिक अत्याचार
- Pune Police : आधी हप्ता घेतला, नंतर बेडशीटही पळवल्या; पुण्यात दोन पोलिसांचं तडकाफडकी निलंबन
राजकीय
- Maharashtra Politics : पुण्यात मनसेला मोठं खिंडार, जयंत पाटलांनी गेम केला; राज ठाकरेंचा विश्वासू नेताच फोडला
- Maharashtra Politics : मराठा ओबीसी वाद मिटणार? आरक्षणाच्या मुद्द्यावर आज सर्वपक्षीय नेत्यांची बैठक, शरद पवारांसह दोन्ही ठाकरेंना निमंत्रण
- Uddhav Thackeray : 'पापाचा घडा लपवण्यासाठी...'; 'मुख्यमंत्री लाडकी बहीण योजने'वरून उद्धव ठाकरेंचा राज्य सरकारवर घणाघात
- Maharashtra Politics : छत्रपती संभाजीनगरमध्ये भाजपला मोठं खिंडार, राजू शिंदेंसह ६ माजी नगरसेवक ठाकरे गटात
इतर
- Aastad Kale : 'राजन नावाचे क्रिमिनल आहेतच की', मुलाचं नाव जहांगीर ठेवल्यामुळे चिन्मय मांडलेकरच्या ट्रोलिंगवर आस्ताद काळेचं स्पष्ट मत
- Ashok Saraf : नाट्य परिषदेचा जीवनगौरव पुरस्कार अभिनेते अशोक सराफ व रोहिणी हटंगडी यांना जाहीर
- Neena Gupta Interview : 'पैशांसाठी मी तशा भूमिका केल्या, देवाकडे प्रार्थना करायची की...' अभिनेत्रीने स्ट्रगलच्या दिवसांतील मांडली व्यथा
- Munawar Faruqui : 'बिग बॉस १७' विनर मुनव्वर फारुकीची प्रकृती बिघडली, रुग्णालयात उपचार सुरू; नेमकं काय झालं?
मनोरंजन
- Anant Ambani Wedding Budget : काय सांगता? अंबानींच्या एका लग्नाच्या बजेटमध्ये पाच सेलिब्रिटींचं लग्न; अनुष्का,दीपिका, प्रियंकाही पडल्या मागे
- बिग बॉस’ फेम अब्दु रोजिकने उरकला १९ वर्षीय अमीराशी साखरपुडा; आनंदाची बातमी देत शेअर केले खास फोटो
- राजकुमार रावच्या ‘श्रीकांत’ची जबरदस्त सुरुवात, कोण आहे ५०० कोटींची कंपनी उभारणारा नेत्रहीन उद्योजक? जाणून घ्या
- ‘महाराष्ट्राची हास्यजत्रा’पेक्षा निलेश साबळेच्या नव्या कार्यक्रमाला प्रेक्षकांच्या चांगला प्रतिसाद, टीआरपीच्या यादीत ‘या’ स्थानावर
विडियो गॅलेरी
देश विदेश
- Desh Videsh : इराणच्या इस्रायलवरील हल्ल्यानंतर कच्च्या तेलाच्या किंमतीत ३ टक्क्यांनी वाढ; भारतातही पेट्रोल-डिझेलचे दर वाढणार?
- Israel Hezbollah War Updates : इस्रायल-लेबनॉनचा संघर्ष चिघळला, हेझबोलाविरोधात आता जमिनीवरून हल्ले !
- Pakistani family in India: पाकिस्तानी कुटुंबानं ‘शर्मा’ नाव लावून बंगळुरूत केलं वास्तव्य; ‘असं’ फुटलं बिंग
- MP Road Accident: भयंकर! भरधाव बस दगड भरलेल्या डंपरमध्ये घुसली, ९ जण ठार; जेसीबीने पत्रा कापून मृतदेह काढले बाहेर