साधारण दोन हजार वर्षांपूर्वी समुद्रामार्गे होणारा व्यापार नाणेघाट या मार्गाने कल्याण ते नगर आणि जुन्नर या ठिकाणी होत असे. या मार्गावर करवसुलीसाठी घाटात एक गुहा खोदली असून, जवळच एक प्रचंड मोठा दगडी रांजण आहे. त्यात जकातीची नाणी गोळा केली जात होती, असं म्हटलं जात होतं आणि म्हणून याला ‘नाणेघाट’ असं नाव पडलं असावं, असा समज होता; पण नंतर झालेल्या संशोधनाप्रमाणे हा समज चुकीचा होता, हे सिद्ध झालं आहे.
ज्या डोंगराच्या कड्यात गुहा खोदली आहे, त्याला ‘नानाचा अंगठा’ असे म्हणतात. त्या गुहेत सातवाहन राजा ‘सातकर्णी’ याची राणी ‘नागनिका’ हिने काही यज्ञ आणि होम केल्यानंतर दान दिल्याची माहिती ब्राह्मी लिपीमध्ये कोरली आहे. सातवाहन राजांचा काळ साधारण इसवी सन पूर्व २०० ते इसवी सन २०० असा आहे. नाणेघाटातील व्यापारी मार्गावर लक्ष ठेवण्यासाठी आणि मार्ग सुरक्षित करण्यासाठी मध्ययुगीन काळात जीवधन हा किल्ला बांधला असावा.
सोळाव्या शतकात निजामाविरुद्ध मुघल आणि आदिलशहा असा संघर्ष सुरू असताना निजामाचा एकमेव वारसदार ‘मूर्तजा’ याला मुघलांनी या किल्ल्यावर बंदिवासात ठेवले होते. हा साधारण एक वर्षाचा असताना शहाजीराजांनी त्याला निजामाच्या गादीवर बसवून स्वतः वजीर म्हणून निजामाचा राज्यकारभार चालवला होता.
- सतीश मराठे, इतिहासप्रेमी-गिर्यारोहक
काय पहाल
नाणेघाट - नाणेघाटातील गुहा, त्या गुहेच्या तिन्ही भिंतींवर असलेला ब्राह्मी लिपीतील शिलालेख, गुहेजवळ असलेला प्रचंड दगडी रांजण, त्याच्यासमोरच असलेलं ‘गजलक्ष्मी’ हे छोटेखानी शिल्प, नानाच्या अंगठ्याच्या टोकावरून दिसणारे कोकणचे दृश्य.
जीवधन - किल्ल्यावर जाण्यास दोन वाटा आहेत. पूर्वेची वाट शिड्या लावून सोपी केली आहे, पश्चिमेच्या वाटेवर छोटे कातळ टप्पे आहेत. एक दरवाजा, पाण्याची टाकी, अर्धे बांधीव आणि अर्धे खोदीव असे धान्य कोठार, जीवबाबाई देवीच्या मंदिराचे भग्नावशेष, वरुंडवान, किल्ल्याच्या पश्चिमेकडे जवळच असलेला वानरलिंगी / खडा पारशी सुळका.
पायथ्याचे गाव - घाटघर.
तालुका - जुन्नर.
पुण्यापासून अंतर - १२५ किमी.
कसे पोहचाल
पुण्यापासून जुन्नरला एसटीने जाऊन जुन्नरहून पुढे एसटी किंवा जीपने जाता येते. पायथ्याला जेवण व राहण्याची सोय होते.
शहर
- Pune : रस्त्यांवरील खोदकामामुळे ५० ठिकाणी कोंंडी, पोलिसांकडून ठेकेदारांविरुद्ध कारवाईचा इशारा
- Pune : जागतिक वसुंधरा दिनानिमित्त ब्रह्माकुमारी संस्थेद्वारे ध्यान सत्राचे आयोजन
- Pune : समाविष्ट गावांतील बंधारे, तलावांचे पालिकेकडून संरक्षण; अतिरिक्त आयुक्त पृथ्वीराज बी. पी. यांची माहिती
- Pahalgam Attack : पहलगाम हल्ल्यानंतर पुण्यातील नवदाम्पत्य काश्मीरमध्ये अडकले, पण अन्य पर्यटकांना देताहेत मदतीचा हात
महाराष्ट्र
- Pahalgam Attack : पहलगाम हल्ल्यानंतर पुण्यातील नवदाम्पत्य काश्मीरमध्ये अडकले, पण अन्य पर्यटकांना देताहेत मदतीचा हात
- Pahalgam Terror Attack : सिंधू पाणी करार थांबवला, अटारी-वाघा बॉर्डर बंद; भारताचा पाकिस्तानवर 'कायदेशीर स्ट्राइक', सरकारने घेतले ५ मोठे निर्णय
- Akola News: भाजप आमदाराला शिव्या देणं भोवलं, अकोल्यात पोलीस निरीक्षकावर मोठी कारवाई
- Washim Water Scarcity : पाण्याचे भीषण संकट, प्रशासनाकडून गावाला ट्रॅकरही मिळेना; डोक्यावर हंडा घेऊन महिलांची जिल्हा परिषदेवर धडक
गुन्हा
- Pune : पाषाण भागात टोळक्याकडून वाहनांची तोडफोड- चौघांविरुद्ध गु्न्हा
- Mumbai : थंड पाणी देण्याच्या बहाण्याने घरी बोलावलं, ५५ वर्षीय नरधमाकडून ४ वर्षीय चिमुकलीवर बलात्कार; बोरिवलीत खळबळ
- Pune : दुकानातून फक्त अंतर्वस्त्र चोरायचा, पुणे पोलिसांनी मुसक्या आवळल्या, ७ लाखांचे कपडे हस्तगत
- Pune : लोणी काळभोर भागात अफुची लागवड, पोलिसांचा छापा; महिला गजाआड
राजकीय
- Maharashtra Politics : शिंदेंची शिवसेना चौकशीच्या फेऱ्यात, हेलिकॉप्टरने AB फॉर्म पाठवणं अंगलट!
- Maharashtra Politics : विधानसभेपूर्वी मुंबईत काँग्रेसला मोठा धक्का, रवी राजा यांनी भाजपमध्ये केला प्रवेश
- Maharashtra Politics : किशोर जोरगेवार यांचा अखेर भाजपामध्ये प्रवेश, विरोध करणाऱ्या सुधीर मुनगंटीवार यांनीच केलं स्वागत
- Maharashtra Politics : मुंबई, नांदेडनंतर पुण्यात ठाकरे गटात नाराजी; इच्छुक बंडखोरीच्या तयारीत
इतर
- Aastad Kale : 'राजन नावाचे क्रिमिनल आहेतच की', मुलाचं नाव जहांगीर ठेवल्यामुळे चिन्मय मांडलेकरच्या ट्रोलिंगवर आस्ताद काळेचं स्पष्ट मत
- Ashok Saraf : नाट्य परिषदेचा जीवनगौरव पुरस्कार अभिनेते अशोक सराफ व रोहिणी हटंगडी यांना जाहीर
- Neena Gupta Interview : 'पैशांसाठी मी तशा भूमिका केल्या, देवाकडे प्रार्थना करायची की...' अभिनेत्रीने स्ट्रगलच्या दिवसांतील मांडली व्यथा
- Munawar Faruqui : 'बिग बॉस १७' विनर मुनव्वर फारुकीची प्रकृती बिघडली, रुग्णालयात उपचार सुरू; नेमकं काय झालं?
मनोरंजन
- Anant Ambani Wedding Budget : काय सांगता? अंबानींच्या एका लग्नाच्या बजेटमध्ये पाच सेलिब्रिटींचं लग्न; अनुष्का,दीपिका, प्रियंकाही पडल्या मागे
- बिग बॉस’ फेम अब्दु रोजिकने उरकला १९ वर्षीय अमीराशी साखरपुडा; आनंदाची बातमी देत शेअर केले खास फोटो
- राजकुमार रावच्या ‘श्रीकांत’ची जबरदस्त सुरुवात, कोण आहे ५०० कोटींची कंपनी उभारणारा नेत्रहीन उद्योजक? जाणून घ्या
- ‘महाराष्ट्राची हास्यजत्रा’पेक्षा निलेश साबळेच्या नव्या कार्यक्रमाला प्रेक्षकांच्या चांगला प्रतिसाद, टीआरपीच्या यादीत ‘या’ स्थानावर
विडियो गॅलेरी


















देश विदेश
- Pahalgam Terror Hits Tourism : दहशतवादी हल्ल्याचा फटका पर्यटनाला; विमानाच्या तिकीट दरात घसरण, पण श्रीनगरहून परतीचा प्रवास महाग
- Pahalgam Terror Attack : पहलगाम हल्ल्यातील दहशतवाद्यांचा फोटो समोर, ओळखही पटली
- Pahalgam Terror Attack : मुलीच्या डोळ्यासमोर बापाचा जीव घेतला, पुण्यातील दोघांना दहशतवाद्यांनी मारले
- Jammu and Kashmir : काश्मिरात पर्यटकांवर दहशतवादी हल्ला; दोन परदेशी पर्यटकांसह २६ जण ठार, २० जखमी; देशभरात संतापाची लाट